اندازه‌گیری حافظه آینده‌نگر و گذشته‌نگر

The Prospective and Retrospective Memory Questionnaire : PRMQ

 اغلب مطالعات حافظه انسانی معطوف به گذشته است؛ یعنی تمرکز بر توانایی افراد در یادآوری رویدادهایی که قبلاً آموخته‌اند یا تجربه کرده‌اند. در صورتی‌که در زندگی روزمره بیشتر با حافظه‌ای سروکار داریم که مبتنی بر حافظه آینده‌نگر است که در آن یادآوری به منظور انجام اعمال با قصد است. بین حافظه آینده‌نگری رویداد‌مدار و زمان‌مدار تمایز اساسی وجود دارد. حافظه آینده‌نگری زمان‌مدار یادآوری انجام عمل خاصی در زمان خاص است در حالی‌که حافظه رخداد‌مدار به خاطر آوردن انجام یک عمل تحت شرایط مناسب است (مثلاً وقتی کسی را دیدم، پیامی را بدهم.

همان‌طور که بدلی (1997) متذکر شد حافظه گذشته‌نگر و آینده‌نگر فقط از جهت زمانی گذشته و آینده با هم تفاوت ندارند بلکه حافظه گذشته‌نگر شامل به یادآوری «آنچه» درباره چیزی می‌دانیم می‌باشد؛ برعکس، حافظه آینده‌نگر به طور معمول بر «زمان» انجام کاری تمرکز دارد و زمینه اطلاعات کمی دارد. تفاوت دیگر اینکه حافظه آینده‌نگر به طور آشکار به طرح‌ها یا اهدافی مربوط می‌شود که به طریقی برای فعالیت‌های روزانه خود شکل می‌دهیم که در این مورد حافظه گذشته‌نگر صادق نیست.

در حافظه گذشته‌نگر نشانه‌های بیرونی بیشتری در دسترس است، این تفاوت بویژه در حافظه آینده‌نگر زمان- مدار بیشتر عینیت دارد. این تمایل وجود دارد که حافظه آینده‌نگر رخدادمدار بهتر از حافظه آینده‌نگر زمان‌مدار است، زیرا در حافظه رویداد‌مدار اعمال آینده به احتمال بیشتری با نشانه‌های بیرونی برانگیخته می‌شوند. حافظه آینده‌نگر برای طرح‌هایی بهتر است که رایج باشند، از اولویت بالایی برخوردار باشند. حافظه آینده‌نگر رخداد‌مدار با فرایندهای مشتق مفهوم سروکار دارند و به فرایندهای توجهی وابستگی دارد. در خصوص فرایندهایی که در حافظه آینده‌نگر زمان‌مدار دخالت دارند، ابهام بیشتری باقی مانده است؛ اما گاهی اوقات به سرنخ‌های بیرونی مربوط می‌شوند (آیزنک و کین، ترجمه زارع،1388).

این پرسشنامه خودگزارش‌دهی دارای 16 ماده می‌باشد که به اندازه‌گیری مشکلات حافظه آینده‌نگر و گذشته‌نگر در زندگی روزمره می‌پردازد. نیمی از مواد آزمون به طور کامل در مورد حافظه آینده‌نگر و نیمی از آنها در مورد حافظه گذشته‌نگر است. اگرچه هدف اولیه، ساخت یک مقیاس خودگزارش‌دهی بوده که به شکل نظام‌داری حافظه آینده‌نگر و گذشته‌نگر را اندازه‌گیری می‌کند، هر ماده می‌تواند در سه بعد طبقه‌بندی گردد برای مثال سؤال شماره 14 ( اگر برای تماس با دوست یا خویشاوندی موفق نشده باشید، فراموش می‌کنید این کار را مجدداً انجام دهید؟) به عنوان سؤالی برای اندازه‌گیری حافظه آینده‌نگر، بلندمدت و خودنشاندار طراحی شده است.

در این آزمون از آزمون‌شوندگان خواسته می‌شود که بگویند چطور اغلب هر یک از این مشکلات برای آنها اتفاق می‌افتد و آن را در یک مقیاس 5 درجه‌ای (همیشه، اغلب اوقات، گاهی اوقات، به‌ندرت و هیچ‌وقت) نمره‌گذاری می‌کنند. پس از آن درجه‌بندی به ارزش‌های عددی 5 (همیشه) تا 1 (هرگز) تبدیل می‌شود و حداقل نمره هر فرد 16 و حداکثر آن می‌تواند 80 باشد (کرافورد و همکاران، 2003 و 2006).

نرم افزار پرسشنامه اندازه گیری حافظه گذشته نگر و آینده نگر توسط گروه برنامه نویسی فارس روان طراحی و تولید شده است نمونه خروجی گرافیکی زیر را مشاهده نمایید - جهت سفارش آنلاین و یا تلفنی همینک می توانید اقدام نمایید